Web 3.0, hay đơn giản là Web3 , đại diện cho thế hệ tiếp theo của Internet, dựa trên các chuỗi khối công cộng. Không giống như các dịch vụ internet thông thường được trung gian bởi các tập đoàn khổng lồ như Google, Facebook hay Apple, Web3 được phân cấp, cho phép các cá nhân sở hữu và quản lý các phần của internet.
Công nghệ chuỗi khối là động lực chính đằng sau Web3 . Công nghệ này, là một loại sổ cái kỹ thuật số phi tập trung, cho phép các giao dịch được ghi lại và xác minh trên một mạng máy tính chứ không phải bởi một thực thể duy nhất. Sự phân quyền này cho phép Web3 hoạt động mà không cần đến trung gian hoặc cơ quan trung ương, một sự khác biệt đáng kể so với mô hình Web2.
Trong Web3, các cá nhân có thể sở hữu và kiểm soát các phần của Internet, đồng thời các giao dịch giữa các bên có thể diễn ra trực tiếp mà không cần qua người trung gian. Điều này không chỉ nâng cao quyền riêng tư của người dùng mà còn giảm nguy cơ bị chính phủ hoặc tập đoàn kiểm duyệt.
Web3 loại bỏ nhu cầu “cho phép” từ cơ quan trung ương để truy cập dịch vụ và không yêu cầu “niềm tin” vào một trung gian để các giao dịch trực tuyến diễn ra. Do đó, quyền riêng tư của người dùng được bảo vệ tốt hơn vì việc thu thập dữ liệu giảm đáng kể.
Web3 được liên kết chặt chẽ với tiền điện tử, cung cấp các ưu đãi tiền tệ dưới dạng mã thông báo cho những người đóng góp vào việc tạo, quản trị và cải tiến các dự án Web3. Điều này mang đến một động lực mới cho hệ sinh thái web, nơi các cá nhân có thể kiếm sống bằng cách tham gia vào các giao thức này.
Một thành phần quan trọng của Web3 cũng thường xuyên là tài chính phi tập trung, cho phép các giao dịch tài chính diễn ra trên blockchain mà không cần sự can thiệp của ngân hàng hoặc chính phủ.
Tuy nhiên, bất chấp sự phân cấp, điều quan trọng cần lưu ý là các khoản đầu tư đáng kể vào Web3 của các tập đoàn lớn và các công ty đầu tư mạo hiểm vẫn có thể dẫn đến một số dạng quyền lực tập trung.
Web3 khác với Web2 như thế nào?
Web3 khác biệt đáng kể so với người tiền nhiệm của nó, Web2, về nhiều mặt. Web2, hay Social Web, có tính tương tác và hướng đến người dùng, với các nền tảng như Facebook, Instagram và X là những ví dụ điển hình. Tuy nhiên, trong Web2, người dùng không có quyền kiểm soát dữ liệu của mình, dữ liệu này thường được lưu trữ mà không có sự đồng ý rõ ràng. Các công ty tập trung sở hữu và quản lý dữ liệu này, dẫn đến các vấn đề tiềm ẩn như vi phạm dữ liệu. Hơn nữa, chính phủ có thể dễ dàng can thiệp, kiểm soát hoặc tắt các ứng dụng bằng máy chủ tập trung.
Mặt khác, Web3 là phiên bản phi tập trung của Internet. Nó hoạt động trên các chuỗi khối công khai và không yêu cầu các trung gian tập trung cho các giao dịch. Sự phân quyền này có nghĩa là người dùng có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với dữ liệu của họ, tăng cường quyền riêng tư và giảm nguy cơ vi phạm dữ liệu.
Hơn nữa, các ứng dụng Web3, được gọi là ứng dụng phi tập trung, được xây dựng trên chuỗi khối hoặc mạng phi tập trung, mang lại trải nghiệm trực tuyến an toàn và riêng tư hơn. Web3 cũng giới thiệu khái niệm về các tổ chức tự trị phi tập trung, sử dụng token để phân phối quyền sở hữu và quyền ra quyết định một cách đồng đều hơn.
Mặc dù Web2 và Web3 có một số điểm tương đồng, nhưng việc chuyển sang phân cấp, kiểm soát người dùng và tích hợp tiền điện tử đã khiến Web3 trở thành tương lai của Internet.
Web3 và Hợp đồng thông minh
Web3 cũng có thể mang đến một khái niệm đổi mới được gọi là hợp đồng thông minh – hợp đồng tự thực hiện với các điều khoản của thỏa thuận được viết trực tiếp thành dòng mã. Chúng được lưu trữ và sao chép trên hệ thống, được giám sát bởi mạng máy tính chạy chuỗi khối, khiến chúng được phân quyền và không bị thao túng. Tính năng này của Web3 cung cấp cách thực hiện giao dịch an toàn, tự chủ và hiệu quả hơn.
Không giống như hợp đồng truyền thống, hợp đồng thông minh loại bỏ sự cần thiết của bên trung gian thứ ba, chẳng hạn như luật sư hoặc công chứng viên. Điều này làm cho các giao dịch trở nên minh bạch, có thể theo dõi và không thể đảo ngược, do đó làm giảm khả năng tranh chấp và gian lận. Hợp đồng thông minh không chỉ được sử dụng để xác định các quy tắc và hình phạt liên quan đến một thỏa thuận giống như hợp đồng truyền thống mà còn có thể tự động thực thi các nghĩa vụ đó.
Ví dụ: trong lĩnh vực DeFi, các hợp đồng thông minh được sử dụng để tạo ra các giao thức thực hiện các chức năng tài chính như cho vay hoặc đi vay theo thuật toán mà không cần đến trung gian tài chính như ngân hàng.
Hơn nữa, hợp đồng thông minh đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của DAO.
Những thách thức đối với việc áp dụng Web3
Web3 mang đến nhiều tính năng hứa hẹn nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc áp dụng rộng rãi. Một trong những vấn đề chính là đường cong học tập dốc liên quan đến việc hiểu và sử dụng các công nghệ Web3. Việc kết hợp blockchain, tiền điện tử và dapp đòi hỏi người dùng phải có được một bộ kỹ năng và kiến thức mới, đây có thể là một nhiệm vụ khó khăn đối với nhiều người.
Sự phức tạp này có thể ngăn cản người dùng chấp nhận Web3, làm chậm quá trình chấp nhận nó một cách phổ biến.
Một thách thức khác là sự không chắc chắn về quy định xung quanh Web3, đặc biệt là liên quan đến tiền điện tử. Các chính phủ và cơ quan quản lý trên khắp thế giới vẫn đang vật lộn với cách quản lý và điều tiết các loại tiền kỹ thuật số, dẫn đến thiếu các hướng dẫn và chính sách rõ ràng. Sự không chắc chắn này có thể tạo ra môi trường rủi ro cho người dùng và không khuyến khích đầu tư vào công nghệ Web3.
Hơn nữa, mặc dù Web3 hứa hẹn sự riêng tư và kiểm soát dữ liệu cá nhân tốt hơn nhưng nó cũng gây ra những lo ngại mới về bảo mật. Bản chất phi tập trung của Web3 có nghĩa là bảo mật là trách nhiệm của người dùng cá nhân, đây có thể là con dao hai lưỡi. Mặc dù nó loại bỏ các điểm lỗi trọng tâm, nhưng điều đó cũng có nghĩa là nếu người dùng mất quyền truy cập vào khóa riêng của họ, họ có thể mất quyền truy cập vào tài sản hoặc dữ liệu của mình mãi mãi mà không có phương tiện khôi phục.
Cuối cùng, khả năng mở rộng của công nghệ Web3 là một trở ngại đáng kể. Các mạng blockchain hiện tại phải đối mặt với những hạn chế về tốc độ và dung lượng giao dịch, điều này có thể trở thành nút thắt cổ chai khi số lượng người dùng Web3 tăng lên.
Vượt qua những thách thức này sẽ đòi hỏi sự đổi mới công nghệ liên tục và phát triển các công cụ và nền tảng mạnh mẽ, thân thiện với người dùng giúp Web3 có thể truy cập và thu hút nhiều đối tượng.
