Metaverse, được ca ngợi là sự phát triển tiếp theo của Internet, là một thế giới ảo tương tác rộng lớn. Nhưng ai là người nắm giữ dây cương? Không chỉ có những gã khổng lồ công nghệ như Meta (trước đây là Facebook) và Microsoft. Trong không gian phi tập trung, mọi người dùng đều đóng một vai trò trong việc định hình bối cảnh metaverse.
Khái niệm kiểm soát trong metaverse rất đa dạng và liên quan đến nhiều bên liên quan khác nhau, từ những gã khổng lồ công nghệ đến các dự án phi tập trung và người dùng cá nhân. Các công ty như Meta, Microsoft, Apple và Amazon đang đi đầu, đầu tư mạnh vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse. Các công ty này hình dung ra một thế giới ảo nơi các avatar kỹ thuật số tương tác thông qua công nghệ thực tế tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR) dành cho kinh doanh, du lịch, giải trí và hơn thế nữa.
Tuy nhiên, phiên bản phi tập trung của metaverse không được sở hữu hoặc kiểm soát bởi bất kỳ thực thể nào. Đó là một không gian tập thể do người dùng tạo ra và định hình, cho phép họ sở hữu đất ảo và tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau. Bất chấp sự thống trị của những gã khổng lồ công nghệ, tiềm năng phi tập trung của metaverse cho thấy rằng quyền kiểm soát cuối cùng nằm ở những người dùng tương tác trong vũ trụ ảo này.
Vai trò của tiền điện tử trong việc quản lý metaverse
Một khía cạnh quan trọng giúp trao quyền cho người dùng cá nhân trong metaverse phi tập trung là vai trò của tiền điện tử.
Tiền điện tử là huyết mạch của các nền kinh tế đa dạng này, cho phép người dùng mua, bán và giao dịch tài sản ảo trong thế giới dựa trên blockchain. Ví dụ: các nền tảng như Decentraland và The Sandbox yêu cầu mã thông báo tiền điện tử dựa trên Ethereum cho các giao dịch liên quan đến tài sản ảo. Người dùng có thể tham gia vào các hoạt động từ giao dịch tác phẩm nghệ thuật mã thông báo không thể thay thế (NFT) cho đến tính phí vào cửa cho một buổi hòa nhạc ảo. Khả năng tạo, sở hữu, đầu tư và kiếm lợi nhuận từ vô số tài sản trong metaverse là một thuộc tính xác định của những thế giới ảo này.
Hơn nữa, tính bảo mật vốn có và tính bất biến của công nghệ blockchain là những thuộc tính quan trọng để công nghệ thực tế ảo như metaverse có được sự áp dụng rộng rãi. Blockchain cho phép các giao dịch được bảo mật và an toàn bằng mật mã, từ đó củng cố niềm tin của người dùng vào nền kinh tế của metaverse. Khi metaverse phát triển, tiền điện tử có thể trở thành phương tiện giao dịch thống trị, phân cấp hơn nữa quyền kiểm soát kinh tế và trao quyền cho người dùng cá nhân. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là mô hình này cũng đặt ra những thách thức, chẳng hạn như nhu cầu tiêu chuẩn hóa trên các nền tảng khác nhau và khả năng chênh lệch kinh tế giữa những người dùng.
Khi metaverse tiếp tục mở rộng, vai trò của tiền điện tử trong việc quản trị nó có thể sẽ tăng lên. Trong khi những gã khổng lồ công nghệ có thể đang dẫn đầu trong việc phát triển cơ sở hạ tầng của metaverse tập trung, thì tiền điện tử và công nghệ chuỗi khối là chìa khóa để mở khóa khả năng kiểm soát phi tập trung, cho phép nhiều người đóng góp và trải nghiệm đa dạng có thể biến những thế giới ảo này thành một không gian năng động và toàn diện hơn.
Những người chơi chính và các bên liên quan trong metaverse
Mặc dù sự phát triển và cơ sở hạ tầng của metaverse chịu ảnh hưởng nặng nề từ những gã khổng lồ công nghệ, nhưng điều quan trọng là phải nhận ra vai trò của những người chơi và các bên liên quan quan trọng khác đóng góp cho hệ sinh thái.
Không thể phủ nhận các công ty như Meta, Microsoft, Apple và Amazon là những công ty then chốt, nhưng tiềm năng phi tập trung của metaverse cũng cho phép vô số những người đóng góp khác. Ví dụ: các dự án nguồn mở, được thúc đẩy bởi đặc tính phi doanh nghiệp, đang đóng một vai trò thiết yếu trong sự phát triển của metaverse, thu hút một số tài năng sáng tạo nhất của nó.
Các thương hiệu tiêu dùng cũng đang tạo được dấu ấn trên metaverse. Các doanh nghiệp như Gucci, Coca-Cola và Clinique đang khám phá các khả năng của metaverse, bán token và phụ kiện kỹ thuật số để thu hút người tiêu dùng theo những cách sáng tạo mới. Điều này chứng tỏ rằng metaverse không chỉ dành riêng cho các công ty công nghệ mà còn là không gian nơi các doanh nghiệp truyền thống có thể thử nghiệm và kết nối với khán giả.
Cuối cùng, người dùng cá nhân cũng là những người đóng vai trò quan trọng trong metaverse, định hình nó thông qua các tương tác, sáng tạo và hoạt động kinh tế của họ. Họ mua, bán và giao dịch tài sản ảo, đóng góp cho nền kinh tế của metaverse và tham gia vào cơ cấu xã hội của nó. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ blockchain và tiền điện tử có thể tiếp thêm sức mạnh cho họ, mang lại quyền kiểm soát kinh tế và quyền sở hữu trong trải nghiệm siêu dữ liệu của họ. Khi metaverse tiếp tục phát triển, điều quan trọng cần nhớ là phạm vi đa dạng của các bên liên quan, từ những gã khổng lồ công nghệ đến người dùng cá nhân, sẽ ảnh hưởng chung đến định hướng và sự phát triển của nó.
Cơ hội và rủi ro của metaverse
Metaverse mang lại vô số cơ hội bên cạnh những rủi ro đáng chú ý. Nó cung cấp một nền tảng cho sự đổi mới, sáng tạo và tính tương tác chưa từng có. Các doanh nghiệp có thể mở rộng phạm vi tiếp cận, khám phá những cách mới để tương tác với người tiêu dùng, trong khi các cá nhân có thể tương tác, tạo và thậm chí sở hữu các phần của vũ trụ ảo này. Sự kết hợp của blockchain và tiền điện tử càng nâng cao tiềm năng này, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch an toàn và tạo điều kiện cho một nền kinh tế hoạt động đầy đủ trong metaverse.
Tuy nhiên, metaverse cũng mang đến những thách thức và rủi ro đáng kể. Một trong những mối quan tâm chính xoay quanh vấn đề kiểm soát và quản trị. Trong khi các nền tảng metaverse có thể được phân cấp, cho phép đóng góp và trải nghiệm đa dạng, những gã khổng lồ công nghệ như Meta, Microsoft và Apple vẫn đi đầu trong sự phát triển của nó. Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng độc quyền và nguy cơ một thực thể duy nhất gây ảnh hưởng quá mức đến thế giới ảo này.
Tiền điện tử phi tập trung cung cấp một hình thức quản trị thay thế giúp người dùng kiểm soát việc ra quyết định. Tuy nhiên, sự phức tạp của hệ sinh thái tiền điện tử vẫn là rào cản gia nhập đối với nhiều người.
Ngoài ra, còn có những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu trong metaverse. Là một môi trường ảo nơi các cá nhân có thể tương tác và giao dịch, nó có thể trở thành mục tiêu cho các cuộc tấn công mạng. Việc sử dụng công nghệ blockchain có thể giúp giảm thiểu những rủi ro này, nhưng chúng vẫn cần được quản lý cẩn thận.
Cuối cùng, có những cân nhắc về mặt đạo đức liên quan đến metaverse, chẳng hạn như khả năng lạm dụng và nhu cầu đảm bảo một môi trường công bằng và toàn diện. Khi chúng ta dấn thân vào biên giới kỹ thuật số mới này, điều quan trọng là phải điều hướng những cơ hội và rủi ro này bằng sự cân nhắc cẩn thận và quản trị có trách nhiệm.
